De subenca a ba fenecer. Reclamando o catastro de Ensenada para o estudo do galego moderno

Abstract

Os estudos de lingüística histórica galega enfrontaron, de sempre, dificultades para as súas pescudas sobre o galego da Idade Moderna debido á escaseza ou menor proliferación de fontes escritas nesta lingua durante o período en comparación cos precedentes ou subseguintes. A través do estudo de varios documentos do catastro de Ensenada, elaborado en castelán no século XVIII, relativos á comarca galega de Barcala, identificamos mediante unha exhaustiva investigación individualizada máis de medio cento de voces ou construcións netamente galegas ‒ou afectadas por fenómenos típicos do galego da época‒ que analizamos detalladamente en diferentes planos gramaticais: o fonético, o morfolóxico, o sintáctico, o léxico e o semántico. O estudo desas interferencias da lingua galega no castelán dos textos permite achegármonos a diferentes características do galego medio, particularmente do falado nesa comarca do occidente galego e, mediante esa contribución, o artigo pretende poñer en valor e reclamar unha necesidade aínda non explotada: a de valerse do catastro de Ensenada como fonte documental indirecta para estudar o galego moderno, malia estar escrita en castelán.