Wheeling and dealing. The multiple networks of Umberto Zanotti-Bianco (1889-1963), social activist and dissident archeologist in fascist Italy

Abstract

Umberto Zanotti-Bianco (1889-1963) was een Italiaans sociaal activist, antifascist, selfmade-archeoloog, en van 1952 tot aan zijn dood senatore a vita. Vanaf jonge leeftijd was hij actief in Zuid-Italie, met verbetering van de leefomstandigheden en verheffing van zijn landgenoten aldaar als doel. Hij was de medeoprichter en drijvende kracht van ANIMI en van een archeologisch genootschap dat het Griekse verleden van de Mezzogiorno centraal stelde, de Societa Magna Grecia. Rode draad in zijn vele activiteiten vormen het belang van onderwijs, democratie en zelfbeschikkingsrecht, en aandacht voor archeologie, geschiedenis en erfgoed. Zijn openlijke antifascisme bracht hem in de jaren 1920 en 1930 steeds meer in conflict met het regime van Mussolini, maar ondanks herhaalde periodes van ballingschap binnen Italie (confino), het feit dat hij constant werd gevolgd door de politie en actieve obstructie van zijn activiteiten, slaagde hij er toch in, mede dankzij zijn omvangrijke netwerken, om enige speelruimte voor zichzelf en zijn werk te behouden.