The Second Life of Inscriptions in Late Antique and Byzantine Asia Minor: Some Remarks on the Reuse of the Inscribed Material

Abstract

Klasik, Roma ve Gec Antik Donem Anadolu topraklarina cesitli icerik ve amaclar barindiran, tas­lar uzerine yazili binlerce Yunanca ve Latince yazit miras birakmistir. Antik dunyanin cokusu ve Ortacag’a gecis ile birlikte, bu materyaller kamusal ya da sahsi metinleri tasimalari bakimindan onemlerini kaybetmisler ve onlara bakanlar icin anlasilmaz hale gelmislerdir. Bu sure icerisinde, epigrafi farkli bir yonelim izlemis ve Hiristiyanlik ile Dogu Roma Imparatorlugu’na ait kurumla­rin hizmetinde yeni degerler kazanmistir. Tahkimatlar, kamu altyapisi ve kiliseler bu uzun donem boyunca bolgedeki insa faaliyetinde one cikmislardir. Erken donem materyalleri ile dolu olan antik kent ve alanlarinin ilk olarak meydana gelmesinin ardindan mimari uretim genis olcude pek cok cesitte ve pek cok doneme ait devsirme malzeme kullanmistir. Bu devsirmeler cesitli yapilar icerisine – hic bozulmamis ya da yeniden islenmis sekilde – konmus pek cok yaziti icermektedir. Ankara’nin duvarlari, Ephesos kentinin kiliseleri ve diger anitlar, sonradan Selcuklu ve Osmanli Turkleri tarafindan da kullanilan bu uy­gulamayi temsil etmektedirler. Anadolu’nun Bizans Donemi anitlarindaki yazili devsirme malzemelerin varligi, bir sekilde degi­sik formda hala ayni dili konusan fakat farkli bir kulturu paylasan bir toplumda yazili kelimelere karsi gosterilen tutuma dair pek cok sorun ortaya cikarmaktadir. Bu makale, Anadolu’dan secilen yeniden kullanilmis epigrafik malzemeler isiginda yazitlarin cogunlukla pratik amaclarla kullanil­digini iddia etmektedir.  Okuma yazma bilen ya da bilmeyen Bizanslilar tarafindan neredeyse an­lasilmaz olan yazili taslar, savunma yapilarinda, sivil binalarda ve kiliselerde yeniden kullanilmak uzere ham insa malzemesine donusmuslerdir.