Medieval rural landscapes and social change in Northern Spain: the archaeobotanical record for Zaballa (Alava, Basque Country)

Abstract

espanolLan honetan, erregistro antrakologikoak eta palinologikoak erabili ditugu, Erdi Aroko Zaballa herrixka abandonatukoak (Euskal Herria, Espainiaren iparraldea), landa-paisaiek izan duten eraldaketa aztertzeko. Gune horretan, eskala handiko proiektu arkeologiko bat egin zen eta okupazio-aldi luze bat aurkitu zen (VI-XVI. mendeak). Gainera, askotariko ebidentzia bioarkeologikoak eta geoarkeologikoak aurkitu ziren. Hondakin arkeobotanikoei esker, tokiko ekonomia, paisaiaren dinamika, nekazaritzako lurrak eta soroetarako sistemak hobeto ulertzeko erabil daitezkeen adierazle integralak eskuratu genituen. Datu horiek aukera ematen dute nekazaritzako eta etxe giroko espazioei forma eman zieten tokiko komunitatearen eta kanpoko eragileen rola aztertzeko; baita nekazaritza-kokaguneetan botere aristokratikoek izandako eragina aztertzeko ere. Polenetik eta ikatzetatik ateratako datuak gurutzatuta erabiltzeari esker, loturak egin ditugu, Erdi Aroan zuhaitz eremuak pixkanaka murriztearen eta nekazaritzako ekoizpena areagotzearen, landutako lurren aldizkako berrantolaketaren eta ekoizpen-estrategia berriak erabiltzen hastearen artean. espanolEn este trabajo se emplean registros antracologicos y palinologicos de la aldea medieval abandonada de Zaballa en Alava (Pais Vasco, norte de Espana) para estudiar la transformacion de los paisajes rurales. En este enclave se llevo a cabo un proyecto arqueologico a gran escala y se descubrio un largo periodo de ocupacion (siglos VI-XVI). Ademas se encontro una gran variedad de evidencias bioarqueologicas y geoarqueologicas. Los restos arqueobotanicos aportaron indicadores integrales que pueden utilizarse para comprender mejor la economia local, la dinamica paisajistica, las terrazas agricolas y los sistemas para el campo. Estos datos permiten estudiar el papel de la comunidad local y los agentes externos que dieron forma a los espacios agricolas y domesticos, asi como el impacto de los poderes aristocraticos sobre los asentamientos rurales. El uso cruzado de datos procedentes del polen y el carbon nos permite relacionar la reduccion progresiva del componente arboreo durante la Edad Media con el aumento de la produccion agraria, la reorganizacion periodica de los espacios de cultivo y la introduccion de nuevas estrategias de produccion. EnglishIn this paper, anthracological and palynological records of the Medieval deserted village of Zaballa in Alava (Basque Country, Northern Spain) are used to examine the transformation of rural landscapes. At this site, a large-scale archaeological project was carried out and a long period of occupation (6th-16th century) discovered. A good range of bioarchaeological and geoarchaeological evidence was also found. Archaeobotanical remains provided comprehensive proxies, which can be used to better understand the local economy, landscape dynamics, agrarian terraces and field systems. These data permit an examination of the role of the local community and the external agents that shaped agrarian and domestic spaces as well as the impact of aristocratic powers on rural settlements. The cross use of pollen and charcoal data allow us to relate the progressive reduction of the arboreal component during the Middle Ages with the increasing of the agrarian production, the periodical reorganization of the cultivated spaces, and the introduction of new production strategies.