Doręczenia bezpośrednie pism w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Abstract

Artykuł porusza problem doręczeń bezpośrednich pism procesowych, do których w postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązani są profesjonalni pełnomocnicy stron i uczestników postępowania na ich prawach. Przesłanką przeprowadzenia badań były pojawiające się w doktrynie i praktyce obrotu prawnego wątpliwości co do poszczególnych aspektów analizowanej regulacji. Celem badań była prezentacja instytucji doręczeń bezpośrednich oraz odpowiedź na pytanie, czy stanowi ona gwarancję sprawnego postępowania przed sądem administracyjnym, przy uwzględnieniu prawa do rzetelnego procesu sądowego. Powyższą analizę przeprowadzono przy wykorzystaniu trzech metod: dogmatycznoprawnej, prawnoporównawczej oraz historycznej. Badania wskazują, po pierwsze, że instytucja doręczeń bezpośrednich przeszła w okresie obowiązywania Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi znaczącą ewolucję. W wyniku kolejnych nowelizacji doręczenia w tym trybie stały się obligatoryjne, a katalog podmiotów obowiązanych do ich realizowania uległ rozszerzeniu na innych niż adwokaci czy radcowie prawni profesjonalnych pełnomocników. Kolejnym etapem ewolucji tej instytucji będzie wprowadzenie doręczeń elektronicznych między pełnomocnikami. Po drugie, z przeprowadzonych badań wynika, że analizowana instytucja w odniesieniu do wielu kwestii jest nieprecyzyjna. Przykładowo, ustawodawca nie wskazał w sposób jednoznaczny katalogu wyjątków od doręczenia bezpośredniego. Podobnie zastrzeżenia może budzić nieprecyzyjne określenie konsekwencji naruszenia obowiązków wynikających z doręczeń bezpośrednich w zakresie np. nieprawidłowego sformułowania oświadczenia o nadaniu pisma bezpośrednio do pełnomocnika innej strony albo złożenia do sądu i do rąk pełnomocnika pisma innej treści. Po trzecie, obciążając pełnomocników koniecznością doręczeń bezpośrednich, ustawodawca pominął aspekt finansowy wywiązywania się z tego obowiązku. W przypadku spraw wielopodmiotowych koszt doręczeń może stanowić barierę w dostępie do ochrony sądowej. Poczynione ustalenia należy uznać za istotne w kontekście ewentualnych nowelizacji p.p.s.a. W aktualnym kształcie może dojść bowiem do takiej sytuacji, w której pismo złożone przez pełnomocnika nie otrzyma biegu nie ze względu na jego obiektywne uchybienia, ale w związku z przyjęciem przez sąd niekorzystnej wykładni art. 66 p.p.s.a. Wskutek braku precyzji ustawodawcy może zatem dojść do naruszenia prawa do rzetelnego procesu sądowego.