Ucieczka Słonimskich w 1939 roku: nieznany diariusz Janiny Konarskiej

Abstract

Omawiany diariusz zawiera zapiski żony Antoniego Słonimskiego – Janiny Konarskiej, która na stu kilkudziesięciu stronach zdała relację losów pary, rozpoczętą 20 sierpnia 1939 roku i kontynuowaną aż do 9 września 1945 roku. Autorka na kartach niewielkiego poszytu notowała dramatyczne losy na bieżąco – co stanowi szczególną wartość dokumentu. Janina Konarska nie była postacią anonimową w przedwojennych kręgach artystycznych i z pewnością krzywdzące byłoby określenie jej jedynie jako żony Słonimskiego. Jako malarka i graficzka zdobyła własną, niekwestionowaną pozycję wśród twórców kultury dwudziestolecia międzywojennego. Jej prace wystawiano zarówno na świecie (m.in. w Amsterdamie, Buenos Aires, Filadelfii, Londynie, Lyonie, Madrycie, Mediolanie, Montevideo, Nowym Jorku, Orleanie, Padwie, Paryżu, Raperswilu, Rzymie, Sztokholmie, Wenecji, Wilnie, Zagrzebiu), jak i w kraju (m.in. w Bydgoszczy, Krakowie, Warszawie, Zakopanem, Zamościu). W opracowaniu przedstawiono wybrany fragment diariusza. Traktuje on o początkach wojennych losów Słonimskich, którzy 5 września 1939 roku wyruszyli z Warszawy na zachód Europy. Przyjrzano się zatem pierwszemu etapowi ich wędrówki, prowadzącej z Polski do Francji, gdzie przebywali od 21 września 1939 do 18 czerwca 1940 roku. Po upadku Francji przedostali się do Londynu. Tam z kolei spędzili ponad dekadę, by w końcu, jesienią 1951 roku, powrócić na stałe do kraju.