DEVLETTE BİRLİĞİ SAĞLAMA ÖRNEĞİ ÖMER B. ABDÜLAZİZ

Abstract

Bu makalenin amaci Omer b. Abdulaziz’in muhalif gruplar ile olan munasebetini incelemektir. Onun hangi davranislarinin diger Emevi yoneticilerinden farkli oldugunu tespit ettikten sonra bu davranislarin devletin birligini saglamada nasil bir etki gosterdigini ortaya cikarmaktir. Emeviler doneminde uygulanan politikalardan dolayi memnun olmayan kitlelerin varligi tarihi bir vakiadir. Bir gruplandirma yaparsak bunlar, Hz. Ali taraftarlari, Hariciler ve Mevâli’dir. Hz. Ali taraftarlarinin muhalefeti, yakin arka planda Hz. Ali ile Muaviye arasinda meydana gelen mucadeleyle baslamistir. Ancak Hasimi-Emevi cekismesinin kokenleri daha eski donemlere kadar gitmektedir. Muaviye iktidara gelince hutbelerde Hz. Ali’ye lanet okutmus ve zaman zaman onun taraftarlarini cezalandirmistir. Oglu Yezid doneminde meydana gelen Kerbela olayi Hz. Ali taraftarlarinin Emevi Devleti’ne karsi olan kinini en ust duzeye cikarmistir. Bu durum Omer b. Abdulaziz donemi haric Emevi tarihi boyunca devam etmistir. O, Hz. Ali’ye hutbelerde okunan laneti kaldirmistir. Ayrica Hz. Ali’nin taraftarlarina yonelik yapilan maddi imkânlardan mahrum ederek cezalandirma yontemine son vermistir Memnun olmayan diger bir kitle ise Hariciler’dir. Kendileri gibi dusunmeyenleri kâfirlikle suclayan Hariciler, Omer b. Abdulaziz doneminde muhalefetlerini en asgari duzeye cekmislerdir. Cunku Hariciler ile diyalog yolunu acmis ve onlari bircok konuda ikna etmistir. Son muhalif grup ise Mevâli’dir. Arap olmayan Muslumanlardir ki, Emevi Devleti’nde ikinci sinif muamelesi gormuslerdir. Musluman olmalarina ragmen gayrimuslimlerden alinan cizye vergisini vermek zorunda birakilmislardir. Omer b. Abdulaziz, Mevali’den alinan cizye vergisini kaldirmis ve onlari Musluman Araplarin yararlandigi butun haklardan yararlandirmistir. Omer b. Abdulaziz kisa bir surede muhalif gruplarin gonlunu kazanmis ve onlari isyan etmekten vaz gecirmistir. Butun bu uygulamalar toplumsal uzlasi ve barisi getirmistir.