Wychowywać ku wartościom – ale ku jakim? Aksjologiczne dylematy edukacji

Abstract

Najprościej ujmując pojęcie wartości, można uznać, że określa ono to, co dla człowieka jest ważne i cenne. Prezentowany tekst zawiera refleksje na temat istoty pojęcia wartości oraz różnego rozumienia tego pojęcia. Wskazano w nim także drogi wychowania do wartości najwyższych, społecznych i pozytywnych wartości utylitarnych. Faktem jednak jest, iż we współczesnym świecie, zwłaszcza wśród młodych ludzi, dominują wartości hedonistyczne i nastawienie na własny dobrostan, korzyści, posiadanie wartościowych rzeczy i wygodę życia. W treści artykułu podjęto dyskusję na temat tego, z jakich powodów młodzi ludzie preferują właśnie te wartości. Wskazano również dylematy wychowawców i nauczycieli, ku jakim wartościom należy kierować wychowanków, aby w zderzeniu ze współczesną rzeczywistością świata dorosłych nie ponieśli szkody. Czy na pewno kierunkować ich na wartości wyższe – przez co mogą stać się łatwą „ofiarą” dla innych ludzi, pragnących ich wykorzystać dla własnych celów, czy też raczej uczyć bezkompromisowej „walki o swoje”, co zapewni im w przyszłości sukcesy w życiu zawodowym i społecznym? Faktem jednak jest, iż żaden wychowawca nie zrezygnuje z prowadzenia swoich wychowanków ku wartościom najwyższym. Jak więc prowadzić wychowanie moralne i etyczne wychowanków, jednocześnie pomagając im w przygotowaniu się do realiów współczesnego świata? W zamieszczonych w tekście rekomendacjach pedagogicznych podjęto próbę pogodzenia tych dwóch obszarów wychowania.