Kronik Hastalıklarda İnflamasyonun Rolü, Omega-3 Yağ Asitleri ve Epigenetik Yolaklar

Abstract

Diyet bileşenlerinin epigenomu etkileyerek kronik hastalıklar üzerinde etkilerinin olduğu bilinmektedir. Bu bilgilerin ışığında, beslenme ve epigenetik arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalı olan nutriepigenomik kronik hastalıkların tedavisinde umut verici bir alan olmuştur. Epigenom üzerinde etkileri olduğu bilinen omega-3 yağ asitleri, sadece önemli bir enerji kaynağı değil, aynı zamanda transkripsiyon faktörlerinin ligandları olarak hareket edebilmekte, böylelikle metabolik düzenleyiciler olarak da görev yapmaktadır. Yapılan araştırmalar omega-3 yağ asitlerinin, çeşitli mekanizmalarla gen ekspresyonunu değiştirebileceğini, böylelikle birçok kronik hastalığın patogenezine katkıda bulunan kronik inflamasyon üzerinde olumlu etkilerinin olabileceğini göstermektedir. Özellikle eikozapentaenoik asit ve dokosaheksaenoik asit gibi omega-3 yağ asitlerinin bazı önemli moleküler hücre mekanizmalarını kontrol ettiği, böylelikle inflamasyonla ilişkili hastalıklarda anti-inflamatuvar etki oluşturabileceği bildirilmiştir. Aynı zamanda, bu yağ asitlerinin DNA metilasyonu gibi epigenetik belirteçlerde değişikliklere yol açarak da bahsi geçen olumlu etkileri sağlayabileceği belirtilmektedir. Literatür, omega-3 yağ asitlerinin, çeşitli nükleer reseptör ve transkripsiyon faktörleri ile etkileşime girerek bazı pro-inflamatuvar genlerin ekspresyonunu modüle edebileceği, böylelikle aktivasyonlarında değişikliklere yol açabileceğini göstermektedir. Genel olarak omega-3 yağ asitlerinin, inflamasyon üzerinde etkin rol oynayan nükleer faktör κB (NFκB), PPAR- γ (PPARG) ve G proteinine bağlı reseptör (GPR120) ile etkileşime girerek anti-inflamatuvar etki yaratabileceği bilinmektedir. Bu mekanizmalar karmaşıktır. Bu derlemenin amacı, omega-3 yağ asitlerinin inflamatuvar süreçleri etkilediği epigenetik mekanizmaları açıklamaktır.