Instytucjonalny udział osób starszych w funkcjonowaniu samorządów terytorialnych: realia i założenia legislacyjne

Abstract

W świetle przemian demograficznych i zwiększającego się odsetka liczby osób starszych w Polsce istotne wydaje się dokonanie analizy instytucjonalnego udziału seniorów w funkcjonowaniu samorządów terytorialnych (w tym także w aspekcie ich partycypacji w życiu lokalnej społeczności). Z prawnego punktu widzenia jedną z instytucjonalnych form partycypacji/współdecydowania osób starszych na poziomie gmin (zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym) stanowi rada seniorów. W praktyce zaobserwowano jednak niedostateczną aktywność rad seniorów, próby ich upolitycznienia, jak również różnice w ich aktywności w poszczególnych częściach kraju. Celem artykułu jest określenie roli instytucji rady seniorów jako formy partycypacji społecznej oraz możliwych zmian w zakresie zasad działania rad czy też prawnych podstaw funkcjonowania instytucji. Aby zrealizować obrany cel, zastosowano niereaktywną metodę badań w postaci analizy treści aktów prawnych, orzecznictwa i dostępnych danych statystycznych. W efekcie analiz ustalono, że rady seniorów okazały się najsłabszą formą partycypacji społecznej w jednostkach samorządu terytorialnego. Tym samym instytucja ta, celem wzmocnienia jej znaczenia, wymaga dodatkowych zmian legislacyjnych, jak, np. ustalenia zakresu kompetencji rad seniorów i doprecyzowania ogólnego składu rady.