Przemiany przestrzeni w otoczeniu arterii komunikacyjnej na przykładzie ciągu ulicy Mogilskiej w Krakowie

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie przemian przestrzeni w otoczeniu ciągu ulicy Mogilskiej w Krakowie. Arteria ta stanowi główny ciąg komunikacyjny łączący śródmieście Krakowa z Nową Hutą. Badania terenowe prowadzone przez autora obejmują ulicę Mogilską i Jana Pawła II. Od Ronda Mogilskiego, poprzez Rondo Czyżyńskie do Placu Centralnego im. Ronalda Reagana w Nowej Hucie. Otoczenie przedstawionej arterii komunikacyjnej zostało ukształtowane w różnych okresach, a jego struktura funkcjonalnoprzestrzenna stanowi interesujący przykład zróżnicowania formy oraz funkcji i jej wpływu na odbiór przestrzeni i charakter ulicy. Pomimo swojej kompozycyjnej roli w strukturze miasta łączącej dwie dzielnice Krakowa, dominująca jest przewaga czynnika komunikacji nad możliwościami stworzenia atrakcyjnej ulicy miejskiej, wyróżniającej się w przestrzeni miasta charakterem i jakością otoczenia. Przeprowadzone analizy użytkowania terenu, formy zabudowy oraz relacji kompozycyjnych wskazują na nie wykorzystanie potencjału tej arterii związanego przede wszystkim z jej unikalnym w skali miasta powiązaniu dwóch początkowo niezależnych zdefi niowanych zespołów urbanistycznych, historycznego Krakowa i Nowej Huty. Trzy główne przestrzenie Rondo Mogilskie, Rondo Czyżyńskie i Plac Centralny w analizowanym ciągu ulic, pomimo podejmowanych działań inwestycyjnych stanowią dominujące w przestrzeni arterii węzły komunikacyjne z ograniczeniem ruchu pieszego. Nie sprzyja to integracji przestrzeni, a powstające nowe obiekty pomimo nowoczesnej formy tylko lokalnie wpływają na podniesienie atrakcyjności otoczenia i jakości tkanki miejskiej. Podjęty temat wskazuje na znaczenie kształtowania otoczenia miejskiej arterii komunikacyjnej dla podniesienia jej atrakcyjności i możliwości identyfi kacji kompozycyjnej w przestrzeni. Istotnym elementem jest sama arteria jako ciąg komunikacyjny, jej szerokość, przebieg wraz z kształtem jej infrastruktury, ale także skala, forma i funkcja jej otoczenia. Racjonalne jego tworzenie w aspekcie kompozycyjnym i funkcjonalnym może budować w efekcie atrakcyjną przestrzeń miejską związaną z powiązaniami funkcjonalnymi, ale także ożywiać poszczególne fragmenty miasta oraz sprzyjać integracji otoczenia.