Trans-/posthumanizm a etyka chronienia osób – między możliwością i powinnością

Abstract

Niniejszy artykuł jest próbą namysłu nad antropologią i etyką w kontekście rozwijających się modyfikacji bio- i technologicznych, którym poddawany jest człowiek. Punktem wyjścia do dyskusji są pojęcia trans- i posthumanizmu oraz etyki opartej na koncepcji człowieka – osoby ludzkiej. Autor próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie: Czy pojęcie natury ludzkiej, które przyjmujemy, dopuszcza, aby człowiek był konstruowany, tj. manipulowany w ramach określonych granic? Odpowiadając na to pytanie, autor proponuje następującą konstatację: transhumanizm, a w szczególności posthumanizm (ze względu na ontologię), zrywa z klasyczną koncepcją człowieka-osoby, równocześnie odrzucając etykę chronienia osób. W miejsce etyki chronienia osób trans/post/humanizm stosuje etykę sytuacyjną i utylitarystyczną. Z punku widzenia etyki chronienia osób niedopuszczalne są jakiekolwiek zmiany jakościowe (dotyczące przyczyny formalnej osoby ludzkiej). Można natomiast dopuszczać możliwość zmian ilościowych (dotyczących przyczyny materialnej osoby ludzkiej), jeśli takie prowadziłyby do ochrony relacji osobowych i ich podmiotów.