Ontolojik Kaygılar, Tarihsel Gerçekler ve Konjonktürel Gelişmeler: Türkiye’nin Rusya İle İlişkilerinde Süreklilik ve Değişim

Abstract

Bu makalenin amaci, tarihsel ve guncel gelismeleri dikkate alarak Turkiye ile Rusya arasindaki bir yandan devamlilik ve degisim ote yandan da isbirligi ve catismayi analiz etmektir. Makalede, iki ulke arasindaki iliskilerin niteligi konusunda bir sonuca varmak icin sadece son donemde gelisen bazi isbirligi noktalarini dikkate almanin yaniltici olacagi one surulmektedir. Kaldi ki makalede de ornek olarak daha genis bir sekilde ele alindigi uzere, son donem Suriye uzerinde iki ulkenin politikalarinda isbirliginin belli bir siniri oldugu da aciktir. Bu yuzden, Turkiye’nin Rusya ile iliskilerini analize yonelik her tur girisim, konjonkturel gelismeler yaninda tarihini ele almak zorundadir. Cunku her iki ulusun da hafizalarina kazinmis ontolojik kaygilar yaratan bu iliskilerin tarihi, Ruslarin Avrasya’da bir etnik grup olarak ortaya cikmasina kadar uzanir. Bu yuzden, oldukca uzun bir tarihin dogurdugu ve her iki ulkenin yuzyillardir sahip oldugu karsilikli ontolojik kaygilar goz ardi edilerek bu iliskiler analiz edilemez. Avrasya’da bir Rus kimlik ve devletinin kurulusu ve yukselisi, ayni bolgedeki Turklerin ya da Turki topluluklarin gerilemesiyle ancak mumkun hale gelmistir. Avrasya’da hegemonyanin esas olarak bu iki topluluk arasinda el degistirdigi de bilinmektedir. Bu surecin bir uzantisi olarak, her iki toplumun ulusal kimlik insasinda degisen oranlarda biri digerinin otekisi olarak ciddi bir rol oynamis; ancak Ruslarin genel olarak buyuk Turk cografyasinda ozel olarak da Osmanli cografyasinda Turkler aleyhine toprak kazanimi uzerine kurulu yayilmaci politikalarinin bir urunu olan yuzyillarca suren catisma ve savaslar bugunun Turkiye’sinde de varligini surduren derin ontolojik kaygilar yaratmistir. Bu ontolojik kaygilar Rusya ve Turkiye arasinda isbirligini zorlastiran ve catisma potansiyelini barindiran birer faktor olarak iliskilerin analizinde tarihsel arkaplan ile birlikte mutlaka dikkate alinmasi gereken onemli bir fenomen, tartisilmasi gereken ciddi bir konudur.