Malazgirt Yöresi Halı-Kilimlerinde Saçaklar

Abstract

Bir dokumanin yapilabilmesi icin atki ve cozgu ipliklerinin olmasi gerekir. Dokumada cozgu ipliklerinin gerilmesi ve germe islemi icin de bir duzenege ihtiyac vardir. Bu duzenege “tezgah” denir. Dokuma sirasinda dokumanin baslangicinda ve bitisinde uclarda kalan cozgu fazlaliklarina “sacak” denir. Bu sacaklar dokumanin sokulmemesi, uzun omurlu olmasi ve dokumanin estetik gorunumune katki saglamasi icin cesitli tekniklerle baglanir ya da orulur. Bu bakimindan sacaklar dokumalarin vazgecilmez bir parcasidir. Sacaklar genellikle tek parca olan yaygi ortu ve benzeri tekstillerde gorulur. Bu makalede yalnizca hali ve kilimlerde gorulen sacaklar uzerinde durulacaktir. Konuya ornek olarak Malazgirt yoresi hali kilimleri ele alinmistir. Her yorenin kendine has desen, renk, malzeme ve dokuma teknikleri oldugu gibi, sacak orme teknikleri de vardir. Sacaklarin gorunumune ve teknigine verilen onem, dokumanin islevine, kalitesine, kompozisyonuna gore degisir. Gunumuzde makine uretimi hali ve kilimlerin cesitleri hizla arttigindan, el halisi ve kilimler giderek dokunmaz olmaktadir. Dogal olarak sacak orme ve baglama teknikleri de kaybolacaktir. Bu konunun ele alinmasi sacaklarin belgelenmesi acisindan onem kazanmaktadir.