Timor, ira, despectio. O postsekularnej retoryce międzywojennej awangardy

Abstract

Celem artykułu jest naświetlenie najważniejszych strategii retorycznych stosowanych przez poetów awangardowych do pisania o społecznych problemach II Rzeczypospolitej. Autor wykazuje, że pojawiające się na przełomie lat 20. i 30. XX wieku odniesienia do języka religijnego w twórczości poetów awangardowych służyły celom perswazyjnym, wzbudzaniu emocji (jak chociażby ira, timor, despectio) i obrazowemu komentowaniu sytuacji społeczno-politycznej po wydarzeniach majowych, kryzysie gospodarczym, a wreszcie – do wyrażania niepokoju związanego z widmem nadchodzących kryzysów. Omawiając wybrane utwory Juliana Przybosia, Anatola Sterna, Brunona Jasieńskiego i Jalu Kurka, autor skupia się przede wszystkim na środkach retorycznych i figurach zaczerpniętych z dyskursu religijnego przez poetów konstruktywistycznych oraz byłych futurystów. Niniejszy artykuł wpisuje się w rozważania postsekularne oraz analizy retoryczne polskiej poezji współczesnej, rzucając nowe światło na wpływ biblizmów i języka religijnego na społecznie zaangażowany wiersz awangardowy.