Brian Davies’in Teodise Karşıtlığını İbn Arabi’nin Tanrısal Zat-Sıfat Ayrımı İle Tartışmak

Abstract

Kötülük problemini teodiseler üzerinden anlamanın yanında teodise karşıtlığı üzerinden anlamak da önem arz eder. Teodise karşıtlığını ifade eden anti-teodiseler teizm açısından çözülmesi gereken bir kötülük problemi olmadığı kanaatindedir ve farklı şekillerde savunulmaktadır. Çağdaş teist filozof Brian Davies bir anti-teodise taraftarıdır ve özellikle J. Mackie’nin mantıksal kötülük problemi argümanını hedef alarak teistlerin Mackie’ye verecekleri bir cevabın olmadığını çünkü Mackie’nin ortaya koyduğu şekilde bir kötülük probleminin var olmadığını savunur. Kötülük problemini oluşturan temel yanılgı Davies’e göre Tanrı’nın iyiliğinin ahlaki bir failin iyiliği gibi düşünülmesidir. Halbuki Tanrı bir fail olamaz, çünkü herhangi bir türe ait değildir. Bu nedenle Tanrı’nın iyiliğinin nasıl bir iyilik olduğu insan tarafından tam olarak bilinemez. İbn Arabi vahdeti vücûd teorisi içinde Tanrı’nın Zat’ını ve sıfatlarını ayırarak Tanrı’nın hem bilinemezliğini ortaya koyar, hem de Tanrı’nın ahlaki failliğini insanın ahlaki failliğinden ayırmaz. Bu nedenle bu çalışma Davies’in ahlaki iyilikle Tanrısal iyilik arasında yaptığı söz konusu ayrımın İbn Arabi üzerinden tekrar nasıl bir araya gelebileceğini tartışır.