BİR MUAMMA VE LÜGAZ ÇÖZÜMLEME DENEMESİ: NEZİM BERATİ’NİN TÜRKÇE DİVANI’NDAKİ MUAMMALAR VE LÜGAZLAR ÖZELİNDE

Abstract

Muamma bulmacalı bir şiir türüdür. Muammada genellikle başlıkta veya der-kenarda ipucu niteliğinde bir isim verilip çoğunlukla tek beyitle yazılan muammadan o sonuca nasıl ulaşıldığının bulunması beklenir. Lügaz, bir varlığın özelliklerini anlatarak gizlenmiş kelimenin bulunmaya çalışıldığı bir türdür. Hayatının büyük bir kısmını Berat’ta geçiren Nezim Berati, 1760 yılında İstanbul’da, bilmediğimiz bir sebepten, mahpusken vefat etmiştir. Babasının adı Muhtar'dır. Hicri 1148 (M. 1735/1736) yılında vefat eden annesinin ölümüyle ilgili bir tarih manzumesi vardır. Nezim Berati, tarihte ve Arap harfli Arnavut edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Şairin Türkçe divanında dört muamma ve altı lügaz bulunmaktadır. Bu şiirlerin tam transkripsiyonlu metni, nesre çevirisi ve çözümleri verilerek bu çalışmayla bahsi geçen şiirlerin gün yüzüne çıkarılması amaçlanmıştır.