ИСКУССТВО ИЛЛЮЗИИ В РОМАНЕ МИХАИЛА ШИШКИНА «ВЗЯТИЕ ИЗМАИЛА» И В ТВОРЧЕСТВЕ ВЛАДИМИРА НАБОКОВА

Abstract

Iluzjonista w powieści Michaiła Szyszkina Zdobycie Twierdzy Izmaił oraz w twórczości Vladimira Nabokova pojawia się w nawiązaniu do tradycji platońskiej, w kontekście działań twórczych, które z kolei kojarzone są z boską kreacją świata (triada Stwórca – iluzjonista – pisarz). W związku z tym postać maga często występuje jako metafora autora tekstu – on też ma zdolność tworzenia czegoś z niczego, sprawia, że coś może znikać, czy ulegać przemianom. Zarówno Szyszkin jak i Nabokov (np. w utworach Król, dama, walet i Blady ogień) do sztuki iluzji porównują kreację światów literackich, co szczególnie u współczesnego prozaika kojarzone jest z powstaniem wszechświata. Istotnym motywem związanym ze sztuką iluzji jest znikanie/śmierć bohaterów (Kartoflany Elf, Obrona Łużyna Nabokova), co ma swe korzenie w tradycji literatury rosyjskiej i wiąże się z podkreśleniem roli autora tekstu jako siły sprawczej rozwoju fabuły utworu.