Investigation of Effects of Human Development on Waste Management in the Circular Economy Approach: Evidence of Dynamic Panel Data Analysis for the European Union Countries

Abstract

Sınırlı kaynak potansiyeline sahip olan gezegenimiz, gün geçtikçe karşılayabileceğinden çok daha fazlasının talep edilmesi nedeniyle gelecek nesillerin gereksinimlerine cevap veremeyeceği noktaya doğru hızla yaklaşmaktadır. Mevcut “Al-Yap-Tüket-At” şeklinde işleyen Doğrusal Ekonomi Modeli’nin artık günümüzde geçerliliğini yitirdiğine; bunun yerine, sürdürülebilir üretim, tüketim ve geri dönüşüm süreçleri temelinde yükselen Döngüsel Ekonomi Modeli’nin ise ivme kazandığına tanıklık etmekteyiz. Döngüsel Ekonomi; üretim ve tüketim süreçlerinde kıt kaynakların verimli kullanılması, ürünlerin tasarım süreçlerinden başlayarak ürün-yaşam dönemlerinin uzatılması, nihai biçimlerinde bile paylaşılarak faydasının arttırılması ve atıklardan kaynak yaratımı esasına dayalı bir atık yönetimiyle çevre üzerindeki negatif dışsallıkları mümkün olduğunca azaltmayı hedeflemektedir. Kapalı malzeme ve enerji döngüsü üzerine kurgulanmış Döngüsel Ekonomi, Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları kapsamında 2030 yılına kadar ülkeler tarafından benimsenmesi gereken alternatif bir kalkınma stratejisi olarak yer almaktadır. Atığı bir kaynak olarak kabul eden Döngüsel Ekonomi konseptini benimseyen Avrupa Birliği ülkelerinde insani gelişmenin atık yönetimi üzerindeki etkisinin incelenmesi, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışma, en önemli kalkınma göstergelerinden biri olan İnsani Gelişme Endeksi ile Atık Yönetimi arasındaki ilişkiyi Avrupa Birliği üye ülkeleri için gelir düzey sınıflamasına göre Dinamik Panel Genelleştirilmiş Momentler Metodu kullanılarak incelemektedir. Nihai olarak, elde edilen ampirik bulgular doğrultusunda ilgili politika önerileri sunulmaktadır.