Osmanlı Devleti’nde Çerkes Muhacirlerin Eğitim Faaliyetleri Ve Ğuaze Gazetesinde Eğitime Dair Yazılar

Abstract

1864 surgunu ile Kafkasya’dan koparilip imparatorlugun cesitli yerlerinde iskân edilen Cerkes muhacirler Osmanli toplumunun bir pacasi oldular. Kendilerine ozgu gelenek ve yasam bicimine sahip olan Cerkesler 20. Yuzyilin basinda Osmanlida gerceklesen siyasi ve sosyal degisimden kendilerine dusen payi aldilar. 1908 yilinda 2. Mesrutiyetin ilan edilmesi ile siyasi bir serbestlik havasi hâkim oldu. Yeni cemiyetler, topluluklar, okullar acildi. Basin ve yayin alaninda da daha once gorulmemis bir hareketlilik basladi. Bircok dergi ve gazete yayin hayatina basladi. Cerkesler de bu donem de cesitli orgutlenmelere giderek kultur, gelenek ve ozellikle de egitim alaninda onemli calismalar yaptilar. Kurduklari cemiyetler ve bu cemiyetlerin yayin organlari ile egitim konusuna sadece Cerkesler acisindan degil, butun Osmanli toplumuna fayda saglayacak sekilde katkilarda bulundular. Cerkes Ittihat ve Teavun Cemiyeti ve bu cemiyetin yayin organi Guaze egitim konusuna oldukca onem vermistir. Cerkes Teavun Mektebi olarak cemiyetle ayni adi tasiyan bir okul kurdular. Daha sonra Cerkes Kadinlari Teavun Cemiyeti olarak tekrar bir topluluk kuran Cerkes kokenli munevver hanimlar Diyane adiyla bir dergi cikardilar. Sonrasinda ise Cerkes Numune Mektebini kurdular. Bu yazi Cerkes muhacirlerin egitim faaliyetlerinin Osmanli egitim sistemi icerisindeki yerini inceleyecektir. Incelerken de Cerkes muhacirlerin Istanbul’da yayinladiklari Ğuaze adli dergideki egitim uzerine yazilan makale ve haberlerden faydalanacaktir.