Çubukludağ Havzasındaki Neojen Tortullaşması ve Volkanizmasının Stratigrafisi, Batı Anadolu

Abstract

Dogrultu atimli Tuzla Fayi’nin denetiminde asimetrik bir cokuntu olarak yapilanan Cubukludag havzasinin Alt-Orta  Miyosen dolgusu, Cubukludag grubu kapsaminda incelenen Catalca, Bahcecik,  Yenikoy ve Tahtali formasyonlari  ile  Cumaovasi volkanitlerinden olusur. Komurlu bataklik ara duzeyleri kapsayan gol ve akarsu cokellerinden olusan Catalca formasyonunun stratigrafik tabani gozlenmez. Cokelme ortaminin ani degisimiyle belirlenen bir uyumsuzlukla Catalca formasyonu uzerine gelen Bahcecik formasyonu, gole acilan yelpaze deltasi tortullasmasini yansitan kizil-bordo renkli cakiltaslarindan olusur ve tatli su algli golsel kirectasi araduzeyleri (Sarimustafa Uyesi) kapsar. Bahcecik formasyonu uzerine olasi uyumsuzlukla gelen Yenikoy formasyonu, yelpaze deltasi ve gol cokellerinden olusur. Akselvi uyesi adiyla tanimlanan yelpaze deltasi istifinin su ustu cokellerini kapsayan alt bolumu, genellikle kizil-bordo renkli ve dusuk dokusal olgunlukta fluviyal cakiltaslarindan yapilidir. Ust bolum ise, golsel kiltasi-silttasi araduzeyleri kapsayan fluviyal kumtasi, cakilli kumtasi, cakiltasi egemen istifiyle simgelenir. Yanal-dusey gecis iliskisiyle Akselvi uyesi uzerine gelen golsel Edil uyesi, laminali seyl egemen istifinden olusur ve Cumaovasi volkanizmasinin erken donemine ait felsik piroklastik araduzeyler kapsar.  Yenikoy formasyonu tortullasmasinin son donemlerinde etkinleserek Tahtali formasyonu cokelimiyle yanal iliskili  gelisim gosteren ve kalkalkali riyolitik volkanitlerle simgelenen Cumaovasi volkanizmasi iki evrelidir. Birinci evrenin piroklastikleri uzerine yerlesen riyolit lavlarindan, 13,0±0,4 My ile 13,8 My arasinda degisen K/Ar yaslari alinmistir. Freatomagmatik volkanizmanin birinci evresi, Edil uyesinin cokeldigi gol icinde gelismistir. Piroklastik akma cokelleri ve riyolit lavlariyla simgelenen ana patlama evresinde gol butunuyle dolmustur. Birinci evre Cumaovasi volkanitlerinin yerlesimiyle, Yenikoy formasyonunun cokeldigi havza kapanmis ve volkanik aksin dogusunda kalan alanda Tahtali formasyonunun dolgulandigi alt havza bicimlenmistir. Esas olarak orgulu akarsu cokellerinden olusan Tahtali formasyonu, ikinci evre Cumaovasi volkanitleriyle yanal iliskilidir. Havzanin guney kenarindaki Bornova Flis Zonu uzerinde uyumsuz konumlu aluvyon yelpazesi cokelleriyle (Sakartepe uyesi) baslayan Tahtali formasyonu  istifi icinde/uzerinde, Camkoy kirectasi uyesi adiyla tanimlanan gecici gol cokelleri yer alir.  Altta aluviyal Akcakoy formasyonu ve ustte yer alan golsel Buca formasyonundan olusan Gaziemir grubu, olasilikla  Gec Miyosen-Erken Pliyosen tortullasmasini simgeler. Akcakoy formasyonu, Gec Miyosen havzasinin bati ve dogu kenarlarindan havza ortasina dogru gelisen aluvyon yelpazesi tortullasmasini yansitir. Havza kenarlarinda yanal girik, ic kesimlerde ise dusey gecisli olarak Akcakoy aluviyal istifi uzerine gelen golsel Buca formasyonu, kirectasi dolomitik kirectasi ve yesil renkli kiltasi-silttasi istiflerinden (Develi uyesi) olusur.