Osmanlı Hapishaneleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karesi Hapishanesi Örneği

Abstract

Şehirlerde ilk hapishane 1555 yilinda kurulmus ve Avrupa kitasinda hizli bir sekilde yayginlasmistir. Oncelikle Avrupa’da ve 1773 yilinda ise Amerika’da kurulan hapishaneler, ozgurlugu sinirlandirmanin yeni bicimlerini gelistirmislerdir. Modern hapishaneler kurulmadan once, Osmanli Devleti hafif ve orta derecedeki suclar icin “para” cezasi uygularken agir suclarda “kurek” ve “kalebentlik” cezasi uygulamistir. Osmanli doneminde uygulanan diger bir ceza sekli ise “pranga” olmustur. Osmanli Arsiv Belgelerinde “demire vurma” olarak adlandirilan bu cezanin, Osmanlinin son doneminde de uygulandigi gorulmustur. Arastirmada, genel itibariyla Osmanli Devleti’nin batililasma surecinde yer alan uygulamalarindan birisi olan hapishane kurumu hakkinda bilgi verilmektedir. Karesi Hapishanesi ornekleminde hapishanelerde yasanan firar, rusvet ve yolsuzluk gibi olaylar arsiv belgeleri isiginda aydinlatilmaya calisilmistir.