Şablon Biçimbilim Açısından Türk İşaret Dilinde (TİD) Uyum Eylemleri

Abstract

I saret diline ozgu ilginc durumlardan biri, eylemlerin sozlukcede uyum turleri acisindan ayrilmasidir. Padden (1983, 1988, 1990), bunlari (i) basit eylemler, (ii) uyum eylemleri ve (iii) uzamsal eylemler olarak siniflandirmaktadir. Ancak, bu turler arasinda siklikla gecisim gozlenmekte, dolayisiyla, Padden’in bu klasik siniflandirmasi eylem turlerinin acikca birbirinden ayrilabilecegi bir karsilikli dislama olcutu sunmamaktadir. Bu dogrultuda, bu calismanin amaci, isaret dillerinin bicimbilimsel [kok + sablon] birlesimi sergileyen Sami dillerine benzedigi gorusunu izleyerek (Liddell, 1984; Fernald & Lillo-Martin, 2006), eylem turlerinin koklerin farkli eylemcil sablonlarla birlesimine bagli oldugunu TID verisi cercevesinde ortaya koymaktir. Bu cercevede, cozumlememiz, tur acisindan belirsiz sozluksel ve sesbilimsel cekirdekler olarak ele aldigimiz koklerin sozluksellesme surecinde belirli eylemcil sablonlarla bilesmeleri sayesinde sesletilebilir/isaretlenebilir eylemler durumuna geldigini ve TID’de uyumun belirleyici oldugu alti farkli eylemcil sablon bulundugunu iddia etmektedir.