Phantasms of a "Pole" or reflections from the area of existential philosophy of religion

Abstract

Bezpośrednią inspiracją do napisania tego tekstu jest książka Tomasza Polaka „System kościelny czyli przewagi pana K”. Autor analizuje szczegółowo działanie „systemu”, twierdząc, iż opanował on kościół od samego początku jego zaistnienia, wchłaniając w siebie pierwotną żywotność wspólnoty. Wniosek do jakiego dochodzi, to stwierdzenie, iż „system” jest niereformowalny. W przedstawianym tu artykule zestawiam zasadniczą myśl T. Polaka, z tym, co pisał przed laty o kościele Tomasz Węcławski. Zaznaczam, iż jest to sama osoba, która na skutek okoliczności życiowych zmieniła nazwisko. Próbuję przeanalizować to, jak dalece zmieniło się myślenie, sposób argumentacji, wreszcie formułowane konkluzje. Słowo klucz do tych rozważań to „fantazmat”. W tym świetle pytanie o Boga „ze mną, we mnie i nade mną” umiera wobec działania „systemu kościelnego”. Fantazmat góruje nad człowiekiem i jego żywą relacją do Boga. „System kościelny czyli przewagi pana K”, to bardzo smutna opowieść o jednostce, mimo, że opowiedziana fachowym i trudnym językiem. Religia, wiara, którą ktoś czyni wyznacznikiem i sensem życia, są czymś, co od początku skazane jest na dryf w kierunku niewzruszonego fantazmatu, czymś co, faktycznie nigdy się nie spełni, chyba, że w wymiarze najbardziej intymnym i prywatnym.