BÜROKRASİ TEORİLERİ’NİN YÖNETİM PSİKOLOJİSİ BAĞLAMINDA TEORİK BİR TAHLİLİ

Abstract

Bürokrasi, günümüzde çok farklı anlamlarda kullanılan bir kavramdır. Bürokrasinin bu çeşitli anlamları, devlet faaliyetlerinin büyümesi ve genişlemesi süreciyle yakından bağlantılıdır. Devlet faaliyetleri geliştikçe ve büyüdükçe bürokrasinin farklı yönleri ve biçimleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Bürokrasi kavramı ilk önce devlet yönetimini ve teşkilatını tanımlamak için kullanılırken, zamanla bu anlam olumsuz bir kavramsallaştırmaya dönüşmüştür. Bilimsel anlamda bürokrasi kavramı, ilk kez Weber ile teorik bir çerçeve bulmuş ve kamu yönetimi teorilerinin ayrılmaz bir parçasını oluşturmuştur. Weber’den sonraki bürokrasi teorisyenler ve düşünürler ise Weber’in yasal-ussal bürokrasisine çeşitli eleştiriler getirerek, yeni teoriler ortaya koymaya çalışmışlardır. Michels, Djilas, Gouldner, Rizzi ve Mises başta olmak üzere pek çok düşünür Weberyan bürokrasiye eleştirel bir açıdan bakmışlar ve onu dönemlerinin ruhu ve psikolojisiyle yorumlamışlardır. Bu bağlamda çalışma, tarihsel gelişimle birlikte bürokrasinin teorik yapısında meydana gelen değişimlerin psikolojik izdüşümlerini anlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca bu çalışma, bürokrasi teorilerinin yönetim psikolojisi bağlamında incelenmesini ve kavramın pratikte neye karşılık geldiğini anlamaya çalışmaktadır. Bu bağlamda çalışmanın nitel özelliğe sahip olduğu ifade edilmelidir.