Жыццязабеспячэнне беларускай вёскі ў пасляваенны час (другая палова 1940-х –пачатак 1950-х гг.)

Abstract

W okresie powojennym proces stabilizacji na białoruskiej wsi posiadał cechy, które były szczególnie zauważalne w północnej części kraju, gdzie współistniały regiony zróżnicowane społecznie i ekonomicznie, a – co za tym idzie – charakteryzujące się różnym poziomem życia oraz odmienną mentalnością mieszkańców. We wschodnich rejonach północnej Białorusi odradzanie się gospodarki wiejskiej odbywało się w systemie kołchozów i sowchozów, w rejonach zachodnich przeważały gospodarstwa jednoosobowe. Odmienne sposoby pozyskiwania przez ludność wiejską środków utrzymania doprowadziły do podziału na „tych z zachodu” oraz „tych ze wschodu”, a także – w konsekwencji – do powstania dużej liczby utrwalonych we wspomnieniach miejscowej ludności stereotypów. Dane archiwalne oraz przekazy ustne świadczą o tym, że w badanym okresie zarówno w rejonach wschodnich, jak i zachodnich pozyskiwano środki do życia przede wszystkim dzięki pracy we własnych gospodarstwach. Jednakże o ile rolnicy indywidualni pracowali wyłącznie na swój rachunek, o tyle chłopi zatrudnieni w kołchozach byli zmuszeni do dodatkowego wysiłku, za który otrzymywali niewielkie wynagrodzenie. Brak motywacji finansowej wpływał na niską jakość ich działań. Przekazy ustne świadczą o brutalizacji powojennej rzeczywistości, kiedy to powstawały i rozkwitały nielegalne (a często także kryminalne) formy działalności gospodarczej, do których należy zaliczyć m.in. pędzenie bimbru jako efektywny sposób wymiany produkcji rolnej na „żywą gotówkę”.