Strategie kreowania wizerunku humanisty w Księdze elegii podróżnych Jana Rybińskiego

Abstract

Jana Rybińskiego sytuuje się zwykle jako drugorzędnego poetę polskiego renesansu, jednak cieszył się on dużym uznaniem wśród sobie współczesnych1. Jego twórczość doceniali zarówno pomniejsi poeci, jak i wpływowi magnaci (np. Wacław Ostroróg, Lew Sapieha, Jan Zamoyski, Krzysztof Radziwiłł), na których pomoc i przychylność liczył, szukając w kraju zarobku. Jest też jednym z nielicznych poetów, którym nadano tytuł „poeta regius laureatus”. Przez kilka lat pełnił również funkcję sekretarza królewskiego na dworze Zygmunta III. Początki jego kariery wiążą się bezpośrednio z odbytą za granicą edukacją, głównie w niemieckich uniwersytetach, gdzie zdobył solidne humanistyczne wykształcenie i poznał się z wieloma słynnymi intelektualistami epoki. Po powrocie do kraju i zakończeniu długiego etapu podróży akademickich, Jan Rybiński pozostał jeszcze do roku 1589 w służbie swoich dawnych mecenasów – Ostrorogów. Udał się następnie do prężnie rozwijającego się – zarówno gospodarczo, jak i kulturalnie – Gdańska, gdzie otrzymał posadę lektora języka polskiego tamtejszego gimnazjum. Kulturę i ikonosferę miasta nad Motławą charakteryzowała wówczas silna tendencja do antykizacji. Nawet na kamienicach można było zobaczyć rzeźby lub płaskorzeźby mitycznych bóstw, herosów czy postaci z historii Rzymu, panowała też powszechna moda na wplatanie sentencji łacińskich w wystrój frontonów budowli czy ich komnat2. Gdańsk emanował