Polsko-czechosłowackie konwencje turystyczne jako przykład współpracy transgranicznej

Abstract

Polish-Czechoslovak tourist conventions as an example of transfrontier cooperation The article provides a general description of Polish-Czechoslovak tourist conventions from inter- and post-war periods. It presents the conditions of signing of these unique international agreements, the decision-making process, as well as the basic principles of the conventions. Overall, the tourist conventions are special kinds mostly bilateral international agreements aimed at simplifying the rules of transfrontier traffic within a region attractive to tourists, such as the Carpathian and Sudetic borderlands. Poland and Czechoslovakia were the precursors of this kind of transfrontier cooperation across Europe. The first tourist convention was signed in 1925 as a direct result of so-called Cracow Protocols, which aimed at regulating economic, communication and tourist issues with Czechoslovakia after the Jaworzyna Spiska conflict. The next tourist agreement of 1955 was adopted as a result of the post-Stalinist Thaw, which allowed a certain liberalization of the border regime between the two countries. The agreement was amended and extended in  1961-1962, and was in force till the early 1980s. The experiences of the functioning of the tourist conventions became a model for Euroregions which stared to emerge in the area under discussion. Moreover, they also served as a model for central authorities in liberalizing the border regime in the 1990s. Polsko-czechoslowackie konwencje turystyczne jako przyklad wspolpracy transgranicznej Celem artykulu byla ogolna charakterystyka polsko-czechoslowackich konwencji turystycznych z okresu miedzy- i powojennego. Przedstawione zostaly uwarunkowania podpisania tych unikatowych umow miedzynarodowych, proces decyzyjny, poddano analizie rowniez podstawowe zalozenia konwencji. Generalnie konwencje turystyczne to specyficzny rodzaj, najcześciej bilateralnych, umow miedzynarodowych sluzących uproszczeniu zasad ruchu transgranicznego w obrebie atrakcyjnego turystycznie regionu, w tym przypadku pogranicza karpackiego i sudeckiego. Polska i Czechoslowacja byly prekursorami tego rodzaju wspolpracy transgranicznej w calej Europie. Pierwsza konwencja turystyczna zostala podpisana w 1925 roku jako bezpośredni rezultat tzw. protokolow krakowskich mających na celu uregulowanie kwestii gospodarczych, komunikacyjnych i turystycznych z Czechoslowacją po zakonczeniu konfliktu o Jaworzyne Spiską. Kolejna umowa turystyczna z 1955 roku przyjeta zostala jako efekt postalinowskiej odwilzy, ktora pozwolila na pewną liberalizacje rezimu granicznego miedzy obu panstwami. Umowa byla nowelizowana i poszerzana w latach 1961-1962 i obowiązywala do początku lat 80. XX wieku. Doświadczenia funkcjonowania konwencji turystycznych staly sie wzorcem dla tworzących sie na badanym obszarze euroregionow. Stanowily rowniez wzorzec dla wladz centralnych podejmujących dzialania liberalizujące rezim graniczny w latach 90.