Handel pigmentami miedziowymi ze złóż świętokrzyskich w świetle źródeł archiwalnych

Abstract

W regionie geograficznym Gór Świętokrzyskich, w pobliżu Kielc, znajdowały się dwa ważne w okresie staropolskim ośrodki wydobycia rud miedzi – położona w Paśmie Chęcińskim Miedzianka oraz leżąca w obecnej aglomeracji kieleckiej Miedziana Góra. Artykuł porusza zagadnienie handlu pigmentami miedziowymi (azurytem, malachitem i grynszpanem) pochodzącymi z przedmiotowych złóż na przestrzeni XVI–XVIII w. W źródłach archiwalnych informacje na temat handlu materiałami artystycznymi pojawiają się w dokumentach prawnych dotyczących przywilejów górniczych oraz aktach gospodarczych, w tym rachunkach dworów królewskich i biskupich, a także lustracjach dóbr królewskich i majątków biskupstwa krakowskiego oraz krakowskiej kapituły katedralnej. Cenne wiadomości o funkcjonowaniu kopalń pozyskano również z fragmentarycznie zachowanych w odpisach chęcińskich ksiąg żupniczych oraz akt miejskich, gdzie zawarte są również szczegóły dotyczące zarówno sprzedawców, jak i ich dłużników. Zebrane informacje wskazują, że pigmenty ze złóż świętokrzyskich wykorzystywano do dekoracji zamków królewskich w Krakowie i Warszawie oraz zamku wielkoksiążęcego w Wilnie, a niektóre z nich, jak np. malachit, eksportowano do Europy Zachodniej.