Instrukcja dla Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w Warszawie z 26 listopada/8 grudnia 1835 r. i uwagi do niej Nadzorcy Głównego Więzienia Karnego w Warszawie z 11/23 czerwca 1858 r.

Abstract

Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania znany był już w dawnym prawie polskim. Jednak przez cały okres istnienia I Rzeczypospolitej nie było regulacji dotyczących podstaw stosowania tego środka, uprawnionych podmiotów czy dopuszczalnego czasu pozbawienia wolności bez wyroku sądowego. Podobnie do rzadkości należały odrębne miejsca służące do przetrzymywania osób tymczasowo aresztowanych. Dopiero w drugiej połowie XVIII w. pojawiły się koncepcje zasad wykonywania tymczasowego aresztowania. Ostatecznie czasy Królestwa Polskiego przyniosły praktyczne reformy organizacji więziennictwa, także w zakresie zasad wykonywania aresztu tymczasowego. Niemały wkład w to wnieśli polscy penitencjaryści pozostający pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, a jednym z nich był Fryderyk Skarbek, dzięki któremu w 1835 r. uruchomiono nowoczesne więzienie śledcze w Warszawie zwane Pawiakiem. W artykule przedstawiono zasady funkcjonowania Głównego Więzienia Inkwizycyjnego w oparciu o wydaną 26 listopada/8 grudnia 1835 r. instrukcję oraz uwagi do niej zawarte w odnalezionym w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie dokumencie z 11/23 czerwca 1858 r.