Dolus eventualis jako remedium na braki legislacyjne ustawodawstwa karnego Polski Ludowej 1944–1969 – analiza prawna

Abstract

Artykuł prezentuje wykorzystywanie w doktrynie i praktyce orzeczniczej Polski Ludowej 1944–1969 konstrukcji zamiaru ewentualnego (dolus eventualis) do kształtowania – a de facto zaostrzania – polityki karnej w sprawach o czyny objęte nieumyślnością. Autor koncentruje swoje rozważania w szczególności na sprawach przeciwko interesom politycznym i gospodarczym państwa, przestępczości komunikacyjnej oraz dotyczących przeciwdziałania negatywnym skutkom alkoholizmu. Przeprowadzone analizy wskazują, że we wszystkich tych obszarach braki systemu prawa karnego oraz subtelna (dowodowa) różnica między świadomą nieumyślnością (lekkomyślnością) a zamiarem ewentualnym były wykorzystywane na niekorzyść potencjalnych sprawców. Fakty te dobitnie potwierdzają znaną powszechnie właściwość ówczesnego systemu, a więc jego instrumentalizm w wykorzystywaniu prawa karnego, do kształtowania – zwalczania – negatywnych aspektów rzeczywistości społeczno-gospodarczo-politycznej.