Kościół luterański Gdańska w obliczu „kryzysu pobożności” pod koniec XVII wieku

Abstract

W artykule przedstawiono doświadczenia gdańskiego Kościoła luterańskiego oraz wypracowany przez pietystów paradygmat jego upadku oraz naprawy życia chrześcijańskiego na przykładzie pism polemicznych Constantina Schütza (1646–1712) i Samuela Schelwiga (1643–1715). Pod koniec XVII wieku Kościół luterański musiał zmierzyć się z wysuwanymi przez pietystów propozycjami reform oraz opanować kryzys pobożności. Zarówno ortodoksyjni luteranie, jak i pietyści uznawali, że poprawa życia chrześcijańskiego jest konieczna, choć inaczej rozumieli jej założenia, co doprowadziło ostatecznie do rozłamu między nimi. W ten sposób pietystyczne próby zreformowania Kościoła zostały odrzucone, a poglądy ortodoksji ugruntowane jako jedynie słuszne.