Styl kuszenia Gustave’a Flauberta w „dziele jego życia”. Kwestia warunkowania

Abstract

W artykule omówiono kwestię warunkowania stylu kuszenia właściwą dla ostatniej, trzeciej wersji Kuszenia świętego Antoniego Gustave’a Flauberta. Uwypuklając inspirację francuskiego pisarza tą postacią – inspirację zrodzoną już w dzieciństwie i utrwaloną wskutek zetknięcia się z dwoma artefaktami: obrazem Bruegla i ryciną Callota – tezę o „smutnej grotesce”, będącej jakościowym rezerwuarem „mówienia obrazami”, uznano za wyznacznik stylu kuszenia dzieła Flauberta. Dalsze rozważania oparto na tym, co jest przez co warunkowane, mianowicie: czy „smutną groteskę” można uznać za źródło stylu kuszenia, czy może jest ona wyłącznie jego skutkiem, czy jakość estetyczna funduje rodzaj stylu, czy może – na odwrót – to styl, jego konkretny rodzaj, wyzwala mechanizm jakościowej kategoryzacji? To główne rozważane problemy, dla których punktem odniesienia uczyniono refleksję Marii Gołaszewskiej (fenomen „kuszenia”) oraz Hermanna Pongsa (obrazowy styl). Wniosek, skądinąd paradoksalny w brzmieniu, uzgadniający bowiem to, że jakość estetyczna „smutnej groteski” może fundować określony rodzaj stylu, a jednocześnie, że styl kuszenia jest źródłem jakościowej kategoryzacji utworu, stanowi zwieńczenie prezentowanej myśli.