Millî Uyanışın Anlatıları yahut Ethem Nejat’ın Dergilerde Kalmış Hikâyeleri

Abstract

Ethem Nejat, II. Meşrutiyet Dönemi’nin önde gelen aydınlarından biridir. Eğitim bürokrasisinin çeşitli kademelerinde görev yapan, döneme damga vurmuş bazı dergi ve gazetelerin çıkmasına öncülük eden, bir grup öğrencisi ve öğretmen arkadaşıyla beraber Çanakkale Savaşı’na gönüllü olarak katılan Ethem Nejat 1918’e kadar Türkçü düşüncenin, 1918’den itibaren ise sosyalist düşüncenin izinden gitmiştir. Türkçü olduğu yıllarda çeşitli makalelerin, kitapların yanı sıra birtakım hikâyeler de kaleme almıştır. Yani, bugün daha çok eğitimci ve siyasetçi kimlikleriyle bilinse de Ethem Nejat'ın bir de edebiyatçı kimliği söz konusudur. Gerek içerik gerekse de biçim açısından Millî Edebiyat estetiği çerçevesinde değerlendirebileceğimiz, Türkçülük ekseninde propagandist bir tutumun kendisini net bir şekilde gösterdiği bu hikâyelerin ikisi, yani en hacimlileri ve zamanında kitap formatında yayımlanmış olanları (“Çiftlik Müdürü” ve “Yiğit Türkler”) kısa bir süre önce Ütopik Hikâyeler başlıklı bir çalışmada yorumlanıp derlenmişti. Bu makalede ise diğer hikâyeler, yani kısa ve dergilerde yayımlananlar (“O Zengin ve Mesut Oldu”, “Kahraman Nuri”, “Bal Bahçesi” ve “Zengin Böcekçi”) yorumlanıp derlenmiştir.