Namık Kemal’de Siyasal Özgürlükler ve Din İlişkisi

Abstract

Bu makalede Namık Kemal’in siyasal özgürlükleri İslami perspektiften değerlendirme şekli ele alınmaktadır. Konu Tanzimat ve sonrası dönemin en önemli tartışma alanlarından biridir. Konunun önemi siyasal özgürlükleri elde etmeye dair verilen mücadelelerin İslami duyarlılık üzerinden muhalefete uğramasından gelmektedir. Bu dönemde siyasal özgürlüklerin İslami bir yaklaşımla ele alınması oldukça önem kazanmıştır. Makalenin amacı siyasal özgürlüklerin İslamî açıklamasına dair Namık Kemal’in düşüncelerini ortaya koymaktır. Bu yolla siyasal özgürlüklerin İslam’da karşılığının olup olmadığını tartışmaktır. Makalede Namık Kemal’in Hürriyet ve İbret gibi gazetelerde yayınladığı fikirlerinden ve mektuplaştığı bazı kişilere gönderdiği mektuplarından faydalanılmıştır. Ayrıca çeşitli kongre ve sempozyumlarda sunulan tebliğlerden konu ile ilgili olanları inceleme kapsamına dahil edilmiştir. Konu Namık Kemal’in yazı hayatına başladığı 1860’lı yıllardan 1888 yılına kadar olan süreyi kapsamaktadır. 1867 ile 1870 yılları arasında Namık Kemal yurt dışında olmanın avantajlarını kullanarak daha rahat bir dil kullanmış ve sansürden etkilenmemiştir. 1870 yılında Osmanlıya dönen Namık Kemal, düşüncelerini bu dönemde de ortaya koymuş fakat sürgünlerden ve sansürden kendini kurtaramamıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Namık Kemal’in siyasal özgürlüklerin İslamiliği ile ilgili yaptığı değerlendirmelerde genellikle, İslami tarih pratiklerinden faydalandığı görülmüştür. Az da olsa İslami metin incelemesine de başvurmuştur. Sonuç olarak siyasal özgürlüklerin İslam siyasal teorisinde içkin olduğu kanaatine ulaşılmıştır. Kemal’in çalışmalarında eksik bıraktığı noktanın ise İslam’ın birincil kaynaklarına göre siyasal özgürlüklerin değerlendirilmesi olmuştur.