The Appearance of Pluractionality in Turkish Sign Language: A Corpus-based examination and Classification

Abstract

Eylem çoğulluğu, yineleme belirteçlerinin kullanımıyla sözcüğe anlamsal boyutta çoğulluk ve dağılım gibi bilgilerin kodlanmasıyla meydana gelen bir dilbilgisel kategoridir. Bu belirteçlerin dağılım kodlamasının, kişi, sayı, yer ve zaman içerebildiği görülmektedir. Güncel çalışmalarda, çoklu eylem konusu üzerine bir eğilim bulunmasına rağmen kapsamlı bir eylem çoğulluğu sınıflandırması bulunmamaktadır. Bu çalışmada, TİD’de eylem çoğulluğu olgusuna dair yapısal ve işlevsel açıdan bulgulara dayalı ve derlem tabanlı bir eylem çoğulluğu sınıflandırması ortaya konmaya çalışılacaktır. Yapısal açıdan bakıldığında TİD’de, bağımsız, el dışı ve birleşimsel olarak farklı eylem çoğulluğu belirleyicileri bulunmaktadır. Bağımsız türler; /-TEK/, /-YAY/, /-DEĞ/ ve /-2EL/ eylem çoğulluğu belirleyicilerinden oluşmaktadır. El dışı türler ise /-YŞ/ ve /-BK/ eylem çoğulluğu belirleyicilerini içermektedir. Birden fazla belirleyici içeren birleşimsel türde ise, /-TEK + YAY/, /-TEK + 2EL/, /-YAY + 2EL/, /-TEK + BK/, /TEK + YŞ/, /-DEĞ + YŞ/, /-DEĞ + BK/, /-YAY + BK/ ve /-YAY + YŞ/ eylem çoğulluğu belirleyicileri bulunmaktadır. İşlevsel açıdan ele alındığında ise Kuhn ve Aristodemo (2017)’nin ortaya koyduğu anlamsal sınıflandırma temelinde incelendiğinde, TİD’de eylem çoğulluğu belirleyicileri, tek türün yanı sıra, (a) ve (b), (b) ve (c) ya da üç türün hepsinin kodlanmasını sağlayabilmektedir. Diğer işaret dilleriyle karşılaştırıldığında, TİD’de el dışı biçimbirimlerin de eylem çoğulluğu belirleyicisi olarak ele ait biçimbirimler kadar etkili olduğu görülmektedir.