Od czułego narratora do etyki czułości

Abstract

Artykuł przedstawia analizę wybranych wątków twórczości Olgi Tokarczuk oraz wybranych dzieł Patricii Piccinini jako posthumanistyczną krytykę antropocentryzmu. Celem prezentowanych rozważań jest pokazanie, w jaki sposób sztuka wyjaśnia i pomaga zrozumieć świat, w którym zacierają się granice między gatunkami, a binarne podziały tracą na znaczeniu. Świat sztuki to przestrzeń, w której podmiotowość posthumanistycznych hybryd przenika do powszechnej świadomości i narusza antropocentryczny monolit kultury Zachodu. Z tego względu w artykule zostaje omówiony posthumanistyczny projekt decentralizacji podmiotu ludzkiego, który Tokarczuk i Piccinini z powodzeniem realizują w swoich pracach. Projekt ten implikuje konieczność przyjęcia nowej odpowiedzialności, którą ponosi człowiek, będący częścią większej, heterogenicznej całości, a także potrzebę rozwijania posthumanistycznej etyki. Nawiązując do jednego z esejów Tokarczuk, proponuję określić to nowe podejście jako etykę czułości.