Z trzepaka na TikToka - czyli na tropach nowych przestrzeni dzieciństwa. Doniesienie z badań fokusowych

Abstract

W artykule przedstawiono doniesienie z badań, których celem było poznanie specyfiki doświadczeń dzieci związanych z funkcjonowaniem w aplikacji internetowej TikTok. Jej osobliwa specyfika i rosnąca popularność wśród dzieci jest dla wielu przedstawicieli pokolenia dorosłych równie zaskakująca, jak fenomen trzepaków (symbolizujących w Polsce dzieciństwo przedcyfrowe) dla pokolenia współczesnych dzieci. Badania przygotowano w strategii jakościowej. Przeprowadzono zogniskowane wywiady grupowe z udziałem dzieci w wieku 8–10 lat. Analiza tematyczna pozwoliła ukazać, że dzieci uczyniły z TikToka nowe niesformalizowane e-podwórko dziecięce. Dzieci partycypują w TikTokowej wspólnocie i tworzą ją. Aktywność w tym miejscu realizuje ich potrzebę bycia razem z innymi, tworzenia czegoś wspólnie, ale też potrzebę szybkiej interakcji, zabawy i rozrywki. Dzieci rozwijają tu swoje pasje, czerpią inspiracje do kreowania własnych „trendów”. Nie żyją w próżni, ale podobnie jak w życiu offline chłoną to, co obserwują i w czym uczestniczą. Funkcjonowanie w aplikacji jest także stawianiem oporu dorosłym, ponieważ bycie w tym miejscu odbywa się – jak wynika z badań – wbrew woli przedstawicieli dorosłego świata. Odkrywanie miejsc zakazanych czy nawet podejmowanie ryzykownych praktyk społecznych wydaje się jednak stanowić jedną z dystynktywnych cech dzieciństwa bez względu na czasy, w których się ono realizuje.