Three Rival Versions of a Correlation Between Solitude and Communitiveness in a Monoseological Discourse

Abstract

Trzy konkurencyjne warianty korelacji samotności i wspolnotowości w dyskursie monoseologicznym W moim przedlozeniu koncentruje sie na budzącym kontrowersje, zlozonym i zroznicowanym problemie granic fenomenu samotności i wspolnotowości. Rozpatruje go na gruncie dyskursu monoseologicznego. W szerszym rozumieniu termin monoseologia odnosi sie do wszystkich nauk zainteresowanych analizą oraz systematycznymi badaniami nad samotnością; w wezszym znaczeniu termin ten oznacza filozofie samotności. Istnieje dosyc powszechne przekonanie, ze samotnośc posiada jedynie zle strony, wspolnotowośc zaś przeciwnie, wylącznie dobre. To z kolei przeklada sie na preferowanie uczuc, motywow oraz czynow, ktore mają charakter wspolnotowy lub wspolnototworczy. Mozna wrecz mowic o swego rodzaju fetyszyzacji wspolnotowości i wspolnotowych form zycia. Samotnośc postrzegana jako kontradyktoryczna wobec wspolnoty forma zycia, uznawana za jej [tej wspolnoty] negacje, zagrozenie i zwyrodnienie (degeneracje), jest przeto – nader jednostronnie, tendencyjnie i plasko – identyfikowana jako jeden z podstawowych predyktorow, a rownocześnie jeden z najbardziej niebezpiecznych czynnikow ryzyka odpowiadających za powstanie, stymulowanie, utrwalanie bądź poglebianie roznego rodzaju deficytow, patologii i anomalii w obszarze ludzkiej egzystencji (ktore w ogolności mozna określic mianem stanow patoegzystencjalnych, takich na przyklad, jak cierpienie, lek, smutek, tesknota, nostalgia, rozpacz, apatia, depresja etc. ). Na tej podstawie wyprowadzany jest cokolwiek podejrzany – by nie powiedziec falszywy – wniosek, ze podstawowym zadaniem kazdego czlowieka jest taka organizacja systemu zycia (zarowno indywidualnego, jak i spolecznego), ktora wyklucza, eliminuje bądź zapobiega wszelkim przejawom samotności. Tego rodzaju upraszczające i jednostronne podejście do zagadnienia nazywam monolektycznym. W swoim artykule zamierzam wykazac, ze ta gleboko zakorzeniona w filozofii, etyce i kulturze lacinskiej monolektyczna wykladnia i aksjologia samotności i wspolnotowości jest nie tylko wątpliwa poznawczo i niewystarczająca eksplanacyjnie, ale nadto, ze domaga sie ona znaczącej korekty (co odnosi sie takze do konieczności przeformulowania istniejącego od czasow greckiej πόλις paradygmatu kulturowego oraz strategii edukacyjnych i oddzialywan wychowawczych w kluczu edukacji do samotności). W związku z tym przedstawiam argumenty i racje obligujące do zastąpienia w dyskursie monoseologicznym (samotnościowym) narracji monolektycznej – dialektyczną. Zabieg ten, w zamyśle, pozwoli uzyskac mozliwie pelny, sensowny i bardziej adekwatny obraz obu tych, traktowanych jako komplementarne, fenomenow – samotności i wspolnotowości. Podstawową tezą, jakiej zamierzam bronic, jest stwierdzenie, ze samotnośc i wspolnotowośc, rozpatrywane w porządku dialektycznym, nie wystepują w separacji, lecz w istotny sposob wzajemnie sie warunkują i dopelniają. Stwierdzenie to prowadzi do praktycznej w swej wymowie konkluzji, ze kazdy z nas moze i powinien radzic sobie z wyzwaniami samotności oraz bycia we wspolnocie, przeplatając i lącząc w swoim zyciu periody wspolnotowości z rownie inspirującymi epizodami samotności.