Rozwój i stan krajobrazu językowego – przypadek języka wilamowskiego

Abstract

The development and current state of the linguistic landscape – the case of the Wymysorys language Wymysorys is a micro-language with Germanic roots spoken by the residents of Wilamowice, a small Silesian town located between Oświecim and Bielsko-Biala, where it was brought by settlers from Western Europe in the thirteenth century. It has been the subject of scholarly interest among specialists in a number of fields, not only linguistics and ethnology, since the early twentieth century. Following a ban issued by local authorities in 1945, the use of Wymysorys was prohibited and public manifestations of local culture were severely punished. This policy resulted in a drastic decline of the number of its users. The recent interest of researchers is focused not only on the documentation of Wymysorys or its sociolinguistic situation in the past and today, but also on the effects of its revitalization in the last decade. Despite the lack of institutional support, the users’ community has been engaged in grass-roots initiatives leading to the emergence of Wymysorys in the cultural landscape. Recent activity of its users indicates that the language has already spread beyond the circles of local activists and, after years of persecution, functions again in society, evolving and taking new forms. Rozwoj i stan krajobrazu jezykowego – przypadek jezyka wilamowskiego Jezyk wilamowski, ktorym poslugują sie mieszkancy Wilamowic (wym. Wymysou), od początku XX wieku interesuje naukowcow wielu dziedzin – nie tylko lingwistow i etnologow. Zostal on przywieziony przez osadnikow z Europy Zachodniej w XIII wieku na teren obecnych Wilamowic – malego miasteczka na Śląsku lezącego miedzy Oświecimiem a Bielskiem-Bialą. Na skutek zakazu wydanego przez wladze lokalne w 1945 roku uzywanie wilamowskiego bylo zabronione, a wszelkie publiczne przejawy odmiennej kultury ostro karane, w związku z czym liczba uzytkownikow wilamowskiego zaczela drastycznie malec. Zainteresowanie badaczy ostatnimi czasy wzbudza nie tylko kwestia dokumentacji tego mikrojezyka o germanskich korzeniach czy stan etnolingwistyczny. Obserwacji podlegają rowniez obecne efekty zaaplikowanych w ostatniej dekadzie procesow rewitalizacji jezykowej i zmiany lokalnej, a takze panstwowej polityki jezykowej. Mimo braku instytucjonalnego wsparcia, spoleczenstwo uzytkownikow oddolnie podejmuje inicjatywy, ktorych efektem jest miedzy innymi pojawianie sie wilamowskiego w krajobrazie kulturowym. Ostatnie dzialania uzytkownikow jezyka świadczą o tym, ze opuścil juz kregi lokalnych aktywistow i ponownie, po latach zakazu, funkcjonuje samodzielnie w spoleczenstwie, ewoluując i przybierając nowe formy.