„Gombrowicz jest moją zmorą”. Dziennikowe zmagania Sławomira Mrożka z Witoldem Gombrowiczem

Abstract

Autobiograficzna twórczość Sławomira Mrożka, obejmująca pokaźne dzienniki z lat 1962-1989 oraz obszerne tomy korespondencji, wciąż otwarta jest na nowe odczytania. Ponieważ kluczowym – a nieopisanym do tej pory – problemem w jej warstwie metaliterackiej jest relacja do Witolda Gombrowicza jako twórcy i człowieka, w artykule dokonano historycznoliterackiej i komparatystycznej analizy i interpretacji wieloletniej polemiki z estetycznymi i filozoficznymi poglądami autora Ferdydurke, prowadzonej przez Mrożka w dziennikach od 1965 do 1987 roku. Podkreślono procesualny charakter autorskich odniesień – od pełnej szacunku akceptacji do zdecydowanego przezwyciężenia wpływu Gombrowicza – których finałem było otwarcie Mrożka na metafizykę, nieobecną w światopoglądzie mistrza. Wskazano na szczególną rolę twórczości Gombrowicza, będącej dla Mrożka lustrem, w którym pewności i kształtu nabierało jego myślenie o sobie jako artyście i własnej sztuce.