Robotik Kaynak Hatlarının Bulanık Hata Ağacı Analizi

Abstract

Endüstri 4.0 ve dijitalleşmenin bir sonucu olarak robotlu üretim sistemleri yaygınlaşmaktadır. Özellikle otomotiv endüstrisinde kaynak, paletleme, montaj ve taşıma gibi ağır işlerde kullanılan robotların sahip oldukları yüksek potansiyel iş anlamında ciddi avantajlar vadederken beraberinde birçok iş güvenli riskini de açığa çıkartmaktadır. Ayrıca günümüzde işbirlikçi robotların kullanımının artması ile birlikte güvenlik konusu en önemli konulardan biri haline gelmektedir. İş güvenliği çerçevesinde robot hatları için birçok standart oluşturulmuş olup günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Geliştirilen bu standartlar ile üreticilerin tutarlı kalite ve performansa sahip ürünleri üretmesine olanak tanırken risklerin kabul edilebilir seviyede kalmasını garanti altına alınmaya çalışılmaktadır. Ne yazık ki bu çalışmalar yapılır iken genellikle insan faktörü göz ardı edilmiş ve risk hesaplamalarında kapsam dışında bırakılmıştır. Bu çalışmada bu eksiği gidermek için otomotiv endüstrisinde kaynak işlemi için kullanılan bir robot hattı üzerinde risk analiz ve risk azaltma çalışmaları hayata geçirilmiştir. Robotik güvenlik standartları da kapsam dâhilinde tutularak ilgili fonksiyonel güvenlik hesaplamaları yapılmıştır. Bu aşamada insan faktörü de analize dâhil edilmiştir. Bu kapsamda ilgili belirsizlikleri modelleyebilmek için bulanık setleri kullanan bir hata ağacı analiz yöntemi geliştirilmiştir. Böylelikle sadece ilgili ekipmanların kategorileri ve güvenilirlik parametreleri değerlendirilmemiş aynı zamanda insan-robot etkileşiminin sistem güvenilirliğine olan etkisi incelenmiştir. Son olarak elde edilen sonuçların sektör bazlı standartlar kapsamında yeterliliği irdelenmiştir.