Węgiersko-polskie dialogi w twórczości Lwa Węglińskiego

Abstract

Artykuł dotyczy twórczości Lwa Węglińskiego (1827–1905), poety z pogranicza polsko-ukraińskiego, który wydał 6 zbiorów w języku ukraińskim pisanych alfabetem łacińskim i 7 książek w języku polskim, w których dominował materiał oparty o reminiscencje z historii i kultury różnych narodów, a także przekłady poezji i folkloru ludowego. Zbiór Snopek z niw słowiańskich i obcych (1885) jest w całości poświęcony przekładom z folkloru słowiańskiego: są w nim zawarte ukraińskie (42), morawskie (69), węgierskie – „obce pole” (21), niemieckie (60) pieśni ludowe. We wstępie Lew Węgliński określił pieśni węgierskie jako „ogniste, dowcipne, namiętne”, a następnie przytoczył przekłady węgierskich pieśni wojennych Erotki wojskowe – Na placu ćwiczeń, Pod czas marszu, Epikurejka i innych.Lew Węgliński informował, że jego przekłady węgierskich pieśni ludowych stanowiły Suplementum (załącznik) do tomu drugiego. Zawartość zbioru Echo z-za Tatr i Karpat (1885) jest przedstawiona bardzo szczegółowo i w całości poświęcona historii, folklorowi i literaturze Węgier, które autor uważa za najbardziej przyjazny Polsce kraj sąsiedzki. Po arkadyjskich epigramatach w języku niemieckim, Słowie wstępnym i Objaśnieniach porównuje on pieśni węgierskie z folklorem innych, w tym słowiańskich, narodów. Lew Węgliński opisuje pozytywne zjawiska dialogu polsko-ukraińskiego, w szczególności przywołuje i cytuje mowę Do parlamentu Węglińskiego petycja o wyswobodzenie Polski. Materiał poetycki zbioru podzielony jest na dwie części: „oryginalne” utwory (44 wiersze) i Pieśni erotyczne oparte na motywach węgierskich (prawie 100 wierszy), natomiast drugi dział Wolne przekłady i naśladownictwa podzielony jest również na części Z węgierskich pieśni ludowych i Z Sándora Petőfiego (50 wierszy).Oryginalny wiersz autorstwa Lwa Węglińskiego Węgierska kraina sławi główne symbole tej krainy – Cisę, Dunaj, Karpaty i Tatry, wino, źródła lecznicze itp. Symbole te w poetycki sposób przedstawiają historię i kulturę Węgier. Autor wspomina o węgierskich „luminarzach” literatury, a szczególną uwagę poświęca najsłynniejszemu lirykowi, „rycerzowi i bardowi” Sándorowi Petőfiemu. W artykule rozważane są przekłady wierszy Petőfiego Przy kominku, Zwaliska czardy, Bachusowe pieśni, a także wierszy patriotycznych Życzenia i Szózat. Te fakty dotyczące polskiej recepcji Sándora Petőfiego powinny zostać uwzględnione w przyszłych badaniach.The paper deals with the work of Lew Węgliński (1827–1905), a poet of the Polish–Ukrainian borderland, who published 6 collections in the Ukrainian language written in the Latin alphabet, and 7 books in Polish, which were dominated by the imaginary material created through appeals to the history and culture of different nations as well as translations of national poetry and folklore. The collection Snopek z niw słowiańskich i obcych (1885) is entirely devoted to translations of Slavic folklore: Ukrainian (42), Moravian (69), Hungarian – “the foreign field” (21), German (60) folk songs. In the introduction, Lew Węgliński described Hungarian songs as “fiery, witty, passionate”, and then cited the translations of Hungarian war songs called Erotki wojskowe – Na placu ćwiczeń, Pod czas marszu, Epikurejka and others.Lew Węgliński informed that his translations of Hungarian folk songs were a Suplementum (the attachment) to volume two. The contents of the collection Echo z-za Tatr i Karpat (1885) are presented in great detail and entirely devoted to the history, folklore, and literature of Hungary, which the author considers to be the most friendly neighbouring country to Poland. After the Arcadian epigraphs in German, the Introductory Word and the Explanations, he compares the Hungarian songs with the folklore of others nations, including Slavic. Lew Węgliński describes the positive facts of the Polish–Ukrainian dialogue, in particular refers and cites the speech Do parlamentu Węglińskiego petycja o wyswobodzenie Polski. The poetic material of the collection is divided into two parts: “original” works (44 poems) and Erotic songs based on Hungarian motifs (almost 100 poems), while the second section Free translations and imitations is also divided into parts From Hungarian folk songs and From Sándor Petőfi (50 poems).The original poem written by Lew Węgliński Hungarian Land, which celebrates the main symbols of this land – the Tisza, Danube, Carpathian and Tatra mountains, wine, medicinal springs, etc. These symbols poetically represent the history and culture of Hungary. The author mentions the Hungarian “luminaries” of literature, and pays a great attention to the most famous lyricist “knight-bard” Sándor Petőfi. Translations of Petőfi’s poems Przy kominku, Zwaliska czardy, Bachusowe pieśni as well as patriotic poems Życzenia and Szózat are considered in the paper. These facts of Polish perception of Sándor Petőfi are to be included in future studies.