Language, gender and political symbolics: Insights from citizen digital discourses on gender-sensitive language in Serbia

Abstract

The topic of gendered language policy has engaged the public for decades, while at the same time becoming increasingly theoretically marginal in the gender and language field. The recent public debates in many parts of Europe, however, highlight the new frames of the topic in the era of rising authoritarian and right-wing discourses, which make notions of ‘gender ideology’ a central symbolic point in neo-nationalist rhetoric. As a hub of this ‘gender trouble’, Eastern European societies have lately attracted particular public attention, but they remain among the least explored in the field. This paper stresses that the complexity of discourses in the post-socialist, post-‘transition’ societies, along with their specific structural-linguistic features, promises rich grounds to assess the newly shifting discourses around gender and language policy in Europe. The study contributes to this research direction by employing a corpus-based, discourse-analytic approach to analyse the media representations, and particularly the citizen responses, in Serbia, which has recently witnessed intense debates on gender, language and politics. The analysis reveals clear trajectories with the discourses described in earlier research, but also some shifting foci pertaining to questions of ‘true science’, distrust of authority and wider social crisis, pointing to emerging global challenges in gender and language research.

Pitanje politika rodno osetljivog jezika decenijama je predmet debata u javnosti, mada je u oblasti izučavanja jezika i roda teorijski sve više marginalizovano. Prisustvo ove teme u javnom diskursu u skorije vreme, međutim, međutim, skreće pažnju na njene nove obrise u kontekstu osnaživanja autoritarnih i desničarskih diskursa, pri čemu pojam 'ideologije roda' postaje centralna simbolička tačka neonacionalističke retorike. Kao središte ovih 'nevolja s rodom', društva Istočne Evrope od skora su u središtu pažnje u međunarodnom medijskom i javnom kontekstu, ali su i dalje među najmanje izučavanim u ovoj oblasti. U ovom radu ističe se da složenost diskursa u post-socijalističkim, post-'tranzicionim' društvima, zajedno sa njihovim specifičnim strukturno-jezičkim odlikama, nudi vrlo bogato tle za razumevanje novonastalih diskursa vezanih za rodno-osetljive jezičke politike u Evropi. Rad kombinuje korpusno-lingvistički i diskursni pristup kako bi analizirao medijske predstave, a pre svega odgovore građanki i građana na njih, u kontekstu Srbije u kojoj traju intenzivne debate o rodu, jeziku i politici. Analiza otkriva jasne veze sa diskursima opisanim u ranijim istraživanjima iz drugih delova sveta, ali i neke specifične lokalne obrasce, kao i fokus vezan za pitanja 'prave nauke', pitanja autoriteta, i šire društvene krize, što sveukupno upućuje na nove izazove za istaživanja jezika i roda.