Planować w skali planetarnej

Abstract

Celem tego artykułu jest wprowadzenie do teorii i praktyki projektowej Benjamina Brattona. Jego słowa, że „patrzymy w przestrzeń kosmiczną i z niej z powrotem na Ziemię, żeby zrozumieć co powinna znaczyć planetarność”, wskazują na dwa kluczowe aspekty jego myśli, które omówię wraz z ich politycznymi konsekwencjami. Pierwszy polega na rozpoznaniu roli aparatów obliczeniowych jako warunku możliwości takich zjawisk jak kryzys klimatyczny. Drugi polega na opisie planetarnych środków produkcji oraz wytwarzanych przez nie przestrzeni suwerenności w ramach koncepcji Stosu. Rozważając politykę przyszłości, Bratton wyróżnia neokomunizm oraz neofeudalizm jako prawdopodobne scenariusze. Inspirując się jego myślą, formułuję dwa warunki konieczne racjonalnej polityki przyszłości: reorientację planetarnych aparatów obliczeniowych ku innym celom niż zysk i przeskalowanie planowania zarówno w czasie, jak i w przestrzeni. Omówienie pierwszych wyników programu badawczego The Terraforming pozwoli zobaczyć przez konkretne wizje działań w skali planetarnej możliwości egalitarnej i uniwersalnej polityczności.