Najnowsze studia polskojęzyczne nad prasą żydowską na ziemiach polskich. Przegląd badań

Abstract

W minionym dziesięcioleciu wzrosło zainteresowanie badaczy historii Żydów na ziemiach polskich XIXi XX-wieczną prasą żydowską zarówno w języku polskim, jak i w jidysz oraz hebrajskim. Przyczyny tego można szukać w większym upowszechnieniu źródeł (m.in. poprzez ich postępującą digitalizację), rosnącej liczbie badaczy posługujących się językami żydowskimi, a także w podejmowanych próbach rewizji dotychczasowej narracji historycznej oraz konieczności zapełnienia białych plam na prasoznawczej mapie. Za punkt zwrotny w polskich badaniach ostatniego czasu można uznać Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich (XIX–XX w.)1, tom wydany w 2012 r. pod redakcją Joanny Nalewajko-Kulikov. Redaktorka otwiera zbiór wprowadzeniem, w którym prezentuje stan badań nad prasą żydowską oraz kreśli perspektywy badawcze. Praca składa się z dwóch części: pierwszą w większości tworzą przyczynkarskie artykuły omawiające wybrane tytuły prasowe, druga zaś zawiera teksty problemowe. Ich spektrum tematyczne uzmysławia czytelnikowi, że prasa może być przedmiotem zarówno badań historycznych, jak i językoznawczych czy socjologicznych. Choć tytuł informuje, że tematem zainteresowania redaktorki jest prasa XIXi XX-wieczna, to jednak reprezentacja tej drugiej jest w zdecydowanej przewadze. Periodyki XIX-wieczne omówione zostały w trzech pracach przedstawiających działalność „Ha-Cefiry” (1862–1931) oraz