Słowacki apokryficzny? Twórcza lektura Biblii w wykonaniu przemienionego poety a status materii w myśli genezyjskiej

Abstract

Artykuł pokazuje sposób, w jaki Juliusz Słowackiego czytał Biblię w latach czterdziestych XIX wieku, czyli po przemianie zwanej mistyczną. Choć to zagadnienie ma długą tradycję badawczą, wciąż pewne jego wątki domagają się interpretacji. Na odczytywaniu twórczości z tych lat ciąży bowiem postrzeganie poety jako „Słowackiego od duchów” – skupionego wyłącznie na sferze duchowej, a tym samym deprecjonującego materialną warstwę istnienia. W istocie romantyk nie neguje cielesności, za to poddaje ją refleksji, a uzasadnienia jej statusu poszukuje właśnie w Biblii – przede wszystkim w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju. Odczytanie Słowackiego odbiega od oryginału w kilku aspektach, co pozwala sądzić, że nie zajmuje się on hermeneutyką Pisma Świętego, lecz dąży do dopełnienia biblijnego przekazu z perspektywy własnego objawienia. Interpretacja tych przesunięć (zawartych w tzw. Dziele filozoficznym) pozwala dostrzec u poety dążenie do konkretyzacji wizji biblijnej oraz zainteresowanie materialną rzeczywistością pierwszych dni świata. Pokazuje Słowackiego jako wieloletniego, czujnego czytelnika Biblii, próbującego doprecyzować jej treść, jak również myśliciela – twórcę myśli genezyjskiej – ceniącego materię bardziej, niż zwykło się przyjmować.