Tender Mothers: Breastfeeding, Wetnursing, and the Limits of Social Critique From the Late Ottoman to the Early Republican Periods (1880-1930)

Abstract

Süt anneliğin tarihsel arkaplanı MÖ 2000’li yıllara dek uzanmaktadır. Süt annelik, köken olarak göğüslerinde süt olmaması nedeniyle bebeklerini besleyemeyen kadınların özel ihtiyacından kaynaklanıyordu. Anne sütü, bebek mamalarının keşfedilmediği bir dönemde yenidoğanların sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Lakin süt annelik uzun vadede bir meslek biçimine dönüştü ve süt şişeleri gibi 19. yüzyılda uygulanmaya başlayan yöntemlere gelene kadar varlığını korudu. 20. yüzyılın başlarında süt annelik yeni bilimsel gelişmeler karşısında çoktan gözden düşmüş ve toplumsal eleştirinin beslendiği kaynaklardan biri haline gelmişti. Tıbbi tavsiyelerle dolu popüler literatürün yanı sıra kentli orta sınıfın toplumsal farkındalığının temellerini atan aydınlar sık sık Türk kadınlarının haneiçi işlerden uzaklaştığı yolunda eleştiriler getirmekteydiler. Bu dönemde, toplumsal eleştirinin tonu normatif cinsiyet rolleriyle iç içe geçmiş ve merkezileşme öne çıkarılmıştı. Ayrıca süt, İslam hukukuna göre aileler arasında akrabalık yaratabilir ve süt kardeşleri arasındaki evlilik veya miras gibi konularda ciddi toplumsal sorunlara yol açabilirdi. Bu makale dönemin popüler literatüründen faydalanarak geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinde emzirme ve süt annelik uygulamalarını cinsiyet rolleri bağlamında analiz etmeye çalışmaktadır. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Süt annelik, Emzirme, Annelik, Toplumsal Cinsiyet.