Sensacja czy realizm? Etyka komunikowania na przykładzie wojny w Ukrainie

Abstract

CEL NAUKOWY: Analiza problematyki wykorzystywania zasad etyki dziennikarskiej w relacjonowaniu konfliktu w Ukrainie w kontekście kodeksów dziennikarskich i specyfiki zdarzeń nadzwyczajnych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W tekście przeanalizowano, jakie problemy etyczne stają przed dziennikarzami w kontekście relacjonowania wydarzeń z zachowaniem odpowiedniego szacunku dla osób poszkodowanych i odbiorców. W artykule zastosowano metody badawcze właściwe dla nauk społecznych i humanistycznych, w tym metodę desk research oraz studium przypadku (case study). PROCES WYWODU: Punktem wyjścia do prezentacji problematyki etyki dziennikarskiej w sytuacjach kryzysowych były zasady zawarte w kodeksach etycznych stowarzyszeń dziennikarskich i opracowaniu Karola Jakubowicza „Dziennikarz w sytuacji kryzysowej”. W artykule skupiono się zwłaszcza na relacjonowaniu wydarzeń z początkowego okresu konfliktu w Ukrainie w 2022 roku. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Dynamika i emocjonalność sytuacji kryzysowej oraz wysoka konkurencyjność na rynku mediów sprawiają, że często łamane są zasady etyczne związane z obiektywnym przedstawianiem zdarzeń. Kluczowe jest odpowiednie ukazywanie scen śmierci i szacunek dla osób poszkodowanych w czasie zdarzeń nadzwyczajnych. Relacje powinny być wyważone, by nie wywoływać paniki wśród odbiorców. WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: Analiza przykładów relacjonowania kryzysu w Ukrainie wykazała częste naruszanie zasad etycznych przez dziennikarzy. Jedną z przyczyn jest duża dynamika i dramatyzm zachodzących wydarzeń. Artykuł ma za zadanie zwiększyć świadomość istnienia deontologii dziennikarskiej, przestrzegania jej postanowień oraz posłużyć do głębszych analiz w przyszłości, dotyczących specyfiki postępowania dziennikarzy i uczestników zdarzeń nadzwyczajnych, w tym wojennych.