Televizyon Programlarındaki Uzman Söylemlerinin Sağlıklı Yaşam İdeolojisi Üzerinden İncelenmesi: Çağla İle Yeni Bir Gün Programı

Abstract

Günümüzde sağlığın bireyin davranışları düzleminde ele alınır hale gelmesi, kavramın sınırlarının gündelik yaşamın neredeyse tüm pratiklerini kapsayacak bir biçimde genişlemesine yol açmıştır. Sağlıklı yaşam, sağlıklı olmanın ön koşulu olarak sunulmaktadır. Sağlıklı olma kendini iyi hissetme, hastalık ve sakatlığın olmaması kavrayışının ötesine geçerek bireyin sorumluluğunda olan ve onun seçimleriyle şekillenen, ulaşılması gereken bir durum olarak yeni bir anlam kazanmıştır. Bir yandan sağlık kavramının sınırları genişlerken ve buna bağlı olarak mevcut uzmanlıklara yeni uzmanlık alanları eklenirken, diğer yandan da bireyin kendi sağlığının sorumluluğunu alması beklenmektedir. Sağlığın bu şekilde ele alınışı onun toplumsal, kültürel, politik ve ekonomik boyutlarının sorgulanmasının önüne geçmektedir. Bu çalışmada, ideolojik bir işleve sahip olduğu düşünülen sağlıklı yaşam söyleminin, televizyon sağlık programlarındaki uzman söylemleri ile nasıl normalleştirildiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Amaçlı örneklem yöntemi kullanılan çalışmada Fox TV’de yayımlanan “Çağla ile Yeni Bir Gün” programı konuyla ilgili zengin bir kapsam sunması nedeniyle seçilmiştir. Analiz sürecinde, belirlenen tarih aralığında programa katılan uzmanların konuyla ilgili söylemleri niteliksel içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, programa katılan konukların farklı uzmanlıklara sahip olmalarına rağmen, gündelik yaşamın pek çok alanını kapsayan ve benzer içerikte olan önerilerde bulundukları görülmüştür. “Yapılması/yapılmaması gerekenler listesi” olarak ifade edilebilecek bu öneriler bireyin yerine getirmesi gereken sorumluluklar olarak sunulmaktadır. Araştırmanın dikkat çeken bir başka bulgusu ise pek çok uzmanın kendi alanları dışındaki konularda da önerilerde bulunması olmuştur. Bu öneriler sağlığın ön koşulu olarak sunularak, kamusal söyleme sokulmaktadır. Sağlığın ele alınışındaki bu değişim ve birey odaklı sağlıklı yaşam söylemi, uzman söylemleri ile normalleştirilmektedir.